Projekt „Kooperatywa zabawek” upowszechnia wiedzę na temat działalności nieistniejących trzech kieleckich spółdzielni „Gromada”, „Precyzja”, „Świętokrzyska”. Ogół producentów zabawek w Polsce reprezentował powstały w 1972 r. w Kielcach, Krajowy Związek Spółdzielni Zabawkarskich. Kieleckie zakłady nie przetrwały transformacji społeczno-politycznej na przełomie lat 80. i 90. XX wieku. Obecnie jest to zapomniany fragment z historii miasta. Chcemy przybliżyć adresatom projektu nie tylko lokalne dziedzictwo kulturowe, ale również procesy zmian społecznych w Polsce, myśl techniczną i sztukę projektowania na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat.
Poprzez warsztaty artystyczne zostały przybliżone zagadnienia związane z procesem projektowania i wykonywania zabawek, którymi bawiło się kilka ostatnich pokoleń. Kierowane były do odbiorców w różnym wieku, miały charakter otwarty ( z uwzględnieniem limitu miejsc w salach – 25 osób) i uczestniczyły w nich również osoby ze specjalnymi potrzebami. Podczas wszystkich warsztatów, konferencji i wystawy podsumowującej działaniom towarzyszył tłumacz języka migowego.
Działaniem dodatkowym były relacje filmowe z każdego bloku tematycznego nagrane w 2 wersjach: jedna zawierała audiodeskrypcje, druga tłumaczenie na język migowy. Zrealizowany zostanie także film z otwarcia wystawy, w którym znajda się wywiady z uczestnikami projektu oraz film podsumowujący cały projekt. Wymienione wyżej filmy zostały wykonane w 2 wersjach (audiodeskrypcja i tłumaczenia na język migowy). Wszystkie materiały upublicznione są na profilach społecznościowych Muzeum Zabawek i Zabawy.
Warsztaty edukacyjne 6 szt. podzielone na 3 bloki tematyczne.
Pierwsze dwa warsztaty trwały 2 godziny, trzeci 3 godziny. Początkowe 30 minut to teoria, doświadczenia i wspomnienia, przedstawiające kontekst historyczny i wprowadzające w temat zajęć warsztatowych przekazane przez zaproszonego gościa- byłych pracowników spółdzielni i pracownika naukowego muzeum. Spotkania z byłymi pracownikami spółdzielni, były transmitowane na żywo online i zawierały tłumaczenie na język migowy. Każdy warsztat był od początku do końca tłumaczony na język migowy.
Każdy blok tematyczny został podzielony na dwa warsztaty dla różnych grup wiekowych:
1) wiek uczestników 7 + godziny poranne 10:00 – 12:00
2) wiek uczestników 18 + godziny południowe 13:00 – 15:00
Blok I „Rzeczy do zabawy” 21.09.2025
Pierwszy blok tematyczny poruszał temat przedmiotu jako rzeczy do zabawy. W pierwszej jego części odbyło się spotkanie z byłymi pracownikami kieleckich spółdzielni zabawkarskich – Jadwigą Kopyść oraz Zdzisławem Stępniem – na temat źródeł inspiracji i wykonywania projektów zabawek. Uczestnicy zajęć mieli okazję dowiedzieć się, gdzie szukano inspiracji, co wpływało na powstawanie konkretnych modeli zabawek. Tą cześć spotkania dopełniła prezentacja ciekawostek i archiwaliów (dokumentów, zdjęć, narzędzi) będących w posiadaniu Muzeum Zabawek i Zabawy. W jego drugiej części uczestnicy pod kierunkiem aktorki z Teatru Lalki i Aktora „Kubuś”, Zuzanny Wiatr, szukali inspiracji do zabaw w przedmiotach tzw. codziennego użytku. Przekonali się np. czy rura od odkurzacza może być wężem?!
Blok II „Tworzymy zabawki” 19.10.2025
Drugi blok tematyczny dotyczył procesu produkcji zabawek. Na tych zajęciach uczestnicy wykonali elementy zabawek wzorowanych na oryginalnych obiektach. Zabawki, które powstały, różniły się od eksponatów, ponieważ zawierały wybrane elementy dokładnie odwzorowane od oryginałów, a pozostałe ich części zostały stworzone według pomysłów i propozycji uczestników zajęć (z uwzględnieniem także różnorodności materiałów). Pozwoli to na stworzenie zabawek inspirowanych oryginalnymi, ale już w odświeżonym i współczesnym dizajnie. W tej części, jak w poprzedniej, współprowadzącymi były osoby związane z wybranymi kieleckim spółdzielniami w asyście edukatorów muzealnych. W drugiej części wspomnieniami dzielili się Jacek Skrzypczak oraz Jadwiga Kopyść, a główną prowadzącą była plastyczka- lalkarka, Marzena Smolińska.
Blok III „Zabawki w obrazie” 09.11.2025
Trzeci blok tematyczny poprowadził artysta Bartłomiej Kot, a polegał on na stworzeniu asamblaży z wykorzystaniem zabawek lub ich fragmentów. Asamblaż to forma artystyczna, będąca odmianą kolażu, według której tworzy się trójwymiarowe kompozycje z gotowych przedmiotów. Poszczególne fragmenty w asamblażu mogą być ze sobą sklejone, związane, umieszczone w rodzaju wspólnego pojemnika, luźno położone, powieszone obok siebie itd. Dzięki asamblażom tworzone są nowe znaczenia, powstają nowe związki między znaczeniami, które niosą ze sobą ich składowe części. Asamblaże mają stanowić wspólną przestrzeń, która połączy świat zabawek należących do różnych pokoleń, reprezentowanych przez uczestników warsztatów.
W tym bloku warsztatowym nie zaprosiliśmy gościa tylko skupiamy się na twórczym działaniu, a relacja online dotyczyła instrukcji wykonania asamblażu.
Wernisaż wystawy prac powarsztatowych odbędzie się 30 listopada 2025 r.
Wykonanie prac na pewno przyczyni się do doświadczenia przez uczestników siebie w nowej roli – twórcy/projektanta oraz rozbudzi zainteresowanie historią nieistniejących już kieleckich spółdzielni. Powstałe podczas zajęć wszystkie prace będą prezentowane na wystawie czasowej w muzealnym holu i sali warsztatowej. Po zakończonej wystawie, prace mogą zostać odebrane przez uczestników na początku 2026r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
